niech

niech {{/stl_13}}{{stl_8}}mod. {{/stl_8}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'służy do tworzenia form opisowych trybu rozkazującego w 3. os lp i lm, rzadziej w 1. os lp': {{/stl_7}}{{stl_10}}Niech pan zadzwoni jutro. On niech już tu nie przychodzi. Wejdź, a ona niech tu zaczeka. My idziemy teraz do domu, a oni niech zostaną i dokończą robotę. Niech się zastanowię, chwileczkę! {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'występuje na początku zdania wyrażającego warunek (w funkcji wyrażeń: jeśli, gdy tylko, jeśli się zdarzy, że) ': {{/stl_7}}{{stl_10}}Niech tylko spadnie deszcz, wszystko się zazieleni. Niech no znowu zakwitną jabłonie! {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}3. {{/stl_12}}{{stl_7}}'występuje na początku zdań wyrażających przyzwolenie mówiącego na coś, nieprzywiązywanie wagi do czegoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Telefon dzwoni! – Niech sobie dzwoni. Jak chce, niech jedzie. Niech wszyscy mówią, co chcą, ja wiem swoje! {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}4. {{/stl_12}}{{stl_7}}'występuje w zdaniach, podkreślając niemożliwość czegoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Niech kto zaśpiewa tak pięknie jak ona. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}5. {{/stl_12}}{{stl_7}}'występuje na początku zdania, wyrażając to, że mówiący dopuszcza jakiś niepomyślny skutek, ale nie zamierza rezygnować z danego działania; nawet, gdyby; choćby': {{/stl_7}}{{stl_10}}Niech mnie zwolnią, i tak zrobię to, co uważam za słuszne. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}niech {{/stl_13}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}Bóg [Pan Bóg, ręka boska] broni {{/stl_13}}{{stl_8}}wykrz. {{/stl_8}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wykrzyknik będący wyrazem obawy, protestu lub niechęci przeciw czemuś (często w połączeniu ze strachem, niepewnością) lub emocjonalną przestrogą pod czyimś adresem': {{/stl_7}}{{stl_10}}Niech Bóg broni, żebyś miała sama wracać po nocy do domu. Niech nas Pan Bóg broni, byśmy doczekali takich czasów. Niech cię ręka boska broni sięgać po alkohol, narkotyki. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wykrzyknienie będące reakcją na czyjeś słowa, na czyjś sąd, dotyczące kogoś bezpośrednio: w żadnym wypadku! ależ skąd!': {{/stl_7}}{{stl_10}}Miał pan coś z tym wspólnego? – Niech Bóg broni! Ja?! – Niech mnie ręka boska broni! {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}niech {{/stl_13}}{{stl_8}}{coś, kogoś} {{/stl_8}}diabli (porwą, [wezmą]) {{/stl_13}}{{stl_8}}wykrz. {{/stl_8}}{{stl_7}}'wykrzyknienie wyrażające gwałtowne uczucia: złość, zdziwienie, zaskoczenie, radość': {{/stl_7}}{{stl_10}}Niech to diabli, gdzież ja położyłem te papiery? Niech to diabli wezmą, nie chce mi zapalić! Niech mnie diabli porwą – Janek? Niech go diabli wezmą z tą całą jego dokładnością. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}niech {{/stl_13}}{{stl_8}}{kogoś, coś} {{/stl_8}}dunder świśnie {{/stl_13}}{{stl_8}}wykrz. {{/stl_8}}{{stl_7}}'rodzaj przekleństwa wyrażającego różne negatywne emocje pod adresem kogoś lub czegoś; niech {{/stl_7}}{{stl_8}}{kogoś, coś} {{/stl_8}}{{stl_7}}licho porwie, diabli wezmą' {{/stl_7}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}niech {{/stl_13}}{{stl_8}}{kogoś, coś} {{/stl_8}}gęś kopnie {{/stl_13}}{{stl_8}}wykrz. {{/stl_8}}{{stl_7}}'wykrzyknienie wyrażające różne negatywne emocje (np. złość, zniecierpliwienie, niechęć do kogoś, czegoś), czasem również podziw, zaskoczenie': {{/stl_7}}{{stl_10}}A niech go gęś kopnie z tymi całymi jego zakichanymi pomysłami. Niech to gęś kopnie – zapomniałem kluczy! Niech cię gęś kopnie – wygrał! {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}niech {{/stl_13}}{{stl_8}}{kogoś, coś} {{/stl_8}}(jasny) piorun trzaśnie {{/stl_13}}{{stl_8}}wykrz. {{/stl_8}}{{stl_7}}'przekleństwo wyrażające różne negatywne emocje w stosunku do kogoś lub czegoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Niech to wszystko piorun trzaśnie! – dłużej tego nie zniosę. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}niech {{/stl_13}}{{stl_8}}{kogoś, coś} {{/stl_8}}(jasny) szlag trafi {{/stl_13}}{{stl_8}}wykrz. {{/stl_8}}{{stl_7}}'rodzaj przekleństwa wyrażającego różne negatywne emocje w stosunku do kogoś lub czegoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Niech jasny szlag trafi ten nowy olej samochodowy. Niech szlag trafi tego, kto doradził mi kupić te buty. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}niech {{/stl_13}}{{stl_8}}{kogoś, coś} {{/stl_8}}kule biją {{/stl_13}}{{stl_8}}wykrz. {{/stl_8}}{{stl_7}}'rodzaj przekleństwa, wykrzyknienia wyrażającego różne emocje (np. podziw, determinację) odczuwane w stosunku do kogoś, czegoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Niech mnie kule biją, jeśli pozwolę na drwiny z siebie. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}niech {{/stl_13}}{{stl_8}}{kogoś, coś} {{/stl_8}}licho (porwie [weźmie]) {{/stl_13}}{{stl_8}}wykrz. {{/stl_8}}{{stl_7}}'przekleństwo wyrażające czyjąś złość, zniecierpliwienie na kogoś, na coś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Niech cię licho porwie! A niech go licho! Niech to licho, zapomniałem kluczy. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}niech {{/stl_13}}{{stl_8}}{kogoś, coś} {{/stl_8}}(nagła) krew zaleje {{/stl_13}}{{stl_8}}wykrz., pot. {{/stl_8}}{{stl_7}}'silne emocjonalne przekleństwo, wyrażające negatywne emocje w stosunku do kogoś lub czegoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Niech to nagła krew zaleje – zostawiłem papiery w domu. {{/stl_10}}